નિર્જળા એકાદશીનો વ્રત વિશેષ છે અને તે પણ બધા એકાદશીના ઉપવાસમાં સૌથી મુશ્કેલ છે. કેલેન્ડર મુજબ નિર્જલા એકાદશીનો વ્રત જ્યેષ્ઠ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશી પર મનાવવામાં આવે છે. આ વર્ષે આ તારીખ 20 જૂને આવી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નિર્જળા એકાદશીનું વ્રત રાખવાથી તમામ એકાદશીને વ્રતનું ફળ મળે છે, પરંતુ ઉપવાસના નિયમો અનુસાર નિર્જળા એકાદશીના વ્રત દરમિયાન સ્નાન અને આચમન સિવાય આખો દિવસ પાણી છોડવું પડે છે. તેને પાંડવ એકાદશી અથવા ભીમસેન એકાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આજે આપણે જાણીએ છીએ નિર્જળા એકાદશીની ઝડપી વાર્તા વિશે.
નિર્જળા એકાદશીની ઉપવાસ કથા
આ ઘટના મહાભારતની છે જ્યારે પાંડવો વનવાસ દરમિયાન બ્રાહ્મણો તરીકે રહેતા હતા. બધા પાંડવો એકાદશી પર નિયમિત ઉપવાસ કરતા હતા પણ ભીમસેન ભૂખ સહન ન કરી શક્યા. ભીમ ઉપવાસ યોગ્ય રીતે પૂર્ણ કરી શક્યો ન હતો, આને કારણે ભીમના મનમાં ઘણા અપરાધ હતા. તેમણે આ સમસ્યાનું સમાધાન શોધવા માટે મહર્ષિ વેદ વ્યાસ જીને યાદ કર્યા. તેણે પોતાની સમસ્યા વ્યાસજીની સામે મૂકી. વ્યાસજીએ ભીમને પુરાણોમાં વર્ણવેલ નિર્જળા એકાદશી વિશે જણાવ્યું અને કહ્યું કે નિર્જળા એકાદશીનું વ્રત તમામ એકાદશી વ્રતોમાં સૌથી મુશ્કેલ છે, પરંતુ તે પૂરા થવાથી તમામ એકાદશીના વ્રતનું ફળ ભેગું થાય છે.
ભીમસેને નિર્જળા એકાદશીનું વ્રત સંપૂર્ણ નિષ્ઠા અને નિષ્ઠાથી રાખ્યું અને પોતાના દોષથી મુક્તિ મેળવી. આ દિવસથી નિર્જળા એકાદશીને પાંડવ એકાદશી અથવા ભીમસેન એકાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
નિર્જળા એકાદશી વ્રતનું મહત્વ
ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત નિર્જળા એકાદશીનું વ્રત કરવાથી, કોઈ વ્યક્તિને આખા વર્ષ દરમિયાન બધા એકાદશીના વ્રતનું ફળ પ્રાપ્ત થતું નથી, પરંતુ વિષ્ણુ લોકની પ્રાપ્તિના દ્વાર પણ ખુલ્યાં છે. વ્યક્તિના બધા પાપી કર્મો નિરર્થક બને છે.
